Šta su to Sunčeve pege?
Pošto naše Sunce nije čvrsto telo, već je uglavnom sastavljeno iz kompresovanih gasova i plazme (stanje materije u kome su elektroni uglavnom odvojeni od nukleona – protona i neutrona), različite oblasti Sunca kreću se različitim brzinama.
Usled ovog neravnomernog kretanja, Sunčevo magnetno polje na određenim mestima postaje deformisano i iskrivljeno. U delovima Sunca gde je ova deformacija najviše izražena javlja se i najjače magnetno polje, koje je oko 5000 puta jače od Zemljinog magnetnog polja. Ukoliko su ovakve oblasti za posmatrače sa Zemlje očigledne i na Sunčevoj površini, onda se one nazivaju Sunčevim pegama.
Na osnovu posmatranja prividnog pomeranja pega na Suncu, lako je moguće odrediti period rotacije Sunca oko svoje ose koji na njegovom ekvatoru iznosi 25 dana, dok na polovima iznosi oko 35 dana. Premda se često pojavljuju i kao usamljene, pege se najčešće javljaju u bliskim parovima čije je magnetno polje suprotnog pola.
Pege na Suncu predstavljaju najuočljivije znake Sunčeve aktivnosti, ali sa ciklusom aktivnosti Sunca variraju i mnogi drugi faktori, kao na primer erupcije (ili solarni bljeskovi, odnosno oslobađanje džinovskih količina energije pri temperaturama od nekoliko stotina miliona stepeni, traju svega nekoliko minuta, a smatra se da su izazvane naglim promenama u magnetnim poljima u Suncu), Sunčev vetar (emisija elektrona i jona), protuberance (erupcije u kojima dominira emisija vodonika i jonizovanog kalcijuma i koje se protežu do visina od oko 50 000 km iznad površine Sunca pri čemu emituju čestice kroz koronu brzinama od oko 1000 km/s), filamenti (koji slede linije gde je magnetska sila neutralna), spikule (petnaestominutni gasni mlazevi prečnika oko 700 km i desetostruko veće visine), itd.
Aktivnost Sunčevih pega (pa i samog Sunca) raste do maksimuma svakih 11 godina, a 2011, 2000. i 1989. godina su bile poslednje dve godine maksimalnih Sunčevih aktivnosti. Ako posmatramo Sunce u domenu bele svetlosti (odnosno kada posmatramo celokupan vidljivi deo solarnog zračenja), pege izgledaju tamne naspram svetle fotosfere (vidljive površine Sunca iznad koje se nalaze hromosfera – koja tokom Sunčevog pomračenja poseduje ružičastu boju i čini samo oko 2% solarnog prečnika, i korona – Sunčev oreol), dok su hromosfera i korona providne. Naime, snažna magnetna polja u Sunčevim pegama uzrokuju hlađenje u oblasti pege (oko 3700 K u centru pege, a oko 5700 K na granici sa okolnom fotosferom), pa stoga one na fotografijama izgledaju tamnije u odnosu na okolnu fotosferu. Ukoliko, međutim, primenimo naročite filtere za posmatranje u domenu vodonikove svetlosti, čitavo područje koje okružuje pegu izgleda srazmerno svetlo. Ovo područje je dobilo ime plaža (koje je francuskog porekla), a bela svetlost plaže se može posebno dobro videti uz ivicu Sunčevog diska.